Giriş

Denetimli serbestlik, cezanın tamamının cezaevinde infaz edilmesi yerine, belirli şartlar sağlandığında cezanın kalan kısmının toplum içinde denetim ve gözetim altında geçirilmesini sağlayan bir infaz yöntemidir. Bu sistem, hem hükümlünün topluma yeniden kazandırılmasını hem de cezaevi yoğunluğunun azaltılmasını amaçlamaktadır.

Peki, denetimli serbestlikten kimler yararlanabilir? Şartlar nelerdir? Hangi suçlar kapsam dışıdır? Bu makalede tüm bu soruların yanıtlarını bulabilirsiniz.

🔹 Denetimli Serbestlik Nedir?

Denetimli serbestlik, 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 105/A maddesiyle düzenlenmiş bir infaz rejimidir. Buna göre; belirli bir süre cezaevinde kalan hükümlü, bazı koşulları taşıması halinde cezasının kalan kısmını cezaevi dışında tamamlayabilir.

🔹 Denetimli Serbestlikten Kimler Yararlanabilir?

Denetimli serbestlikten faydalanmak için şu temel şartlar aranır:

✅ 1. Hapis Cezasının Belirli Bir Kısmının Çekilmiş Olması

• 1 yıl ve daha az hapis cezası olanlar doğrudan denetimli serbestlikten yararlanabilir.
• 1 yıldan fazla cezası olan hükümlüler, cezalarının en az 1 yılını cezaevinde geçirmiş olmalıdır.
• Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alanlar, 36 yıl fiilen cezaevinde kaldıktan sonra şartlı tahliyeye hak kazanır. Bu sürenin son 6 yılı denetimli serbestlikle dışarıda geçirilebilir.

✅ 2. Şartlı Tahliye Tarihine 1 Yıl Kala

• Hükümlünün iyi hâlli olması ve şartlı tahliye tarihine 1 yıl veya daha az süre kalmış olması gerekir.
• Bu 1 yıl süre, toplam cezanın dörtte üçü (veya diğer infaz oranları) üzerinden hesaplanan tahliye tarihi esas alınarak belirlenir.

✅ 3. Disiplin Cezası Almamak

• Cezaevi süresince disiplin suçu işlememiş olmak ve iyi hâlli sayılmak gereklidir.

🔹 Denetimli Serbestlikten Kimler Yararlanamaz?

Bazı suçlar ve durumlar denetimli serbestlik kapsamı dışındadır:

❌ 1. Terör, Cinsel Suçlar ve Örgütlü Suçlar

• Terörle mücadele kapsamındaki suçlar,
• Cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar,
• Örgütlü suçlar gibi katalog suçlarda denetimli serbestlik daha kısıtlı veya mümkün değildir.

❌ 2. Tekerrür Hükmü Uygulananlar

• Suçu tekrar edenler (tekerrür hükümleri uygulananlar), denetimli serbestlikten daha geç faydalanabilir.
• Örneğin: Tekerrür hâlinde cezanın yarısı cezaevinde geçirilmelidir. Şartlı tahliye tarihi buna göre hesaplanır.

🔹 Denetimli Serbestlik Sürecinde Hükümlünün Yükümlülükleri Nelerdir?

Denetimli serbestlik süresince hükümlüye çeşitli yükümlülükler getirilir:

• Belirlenen yer ve zamanlarda karakola imza vermek,
• Yurt dışına çıkış yasağı,
• Konutunu terk etmeme (elektronik kelepçe ile denetim olabilir),
• Kamuya yararlı bir işte çalışmak,
• Psikolojik destek, danışmanlık ya da eğitime katılma gibi sosyal uyum programlarına devam etmek.

Kurallara uyulmazsa denetimli serbestlik iptal edilir ve hükümlü cezasının kalan kısmını cezaevinde tamamlar.

🔹 Sonuç

Denetimli serbestlik, ceza infaz sisteminin daha insani, sosyal ve işlevsel hale gelmesini amaçlayan önemli bir uygulamadır. Ancak bu haktan yararlanabilmek için belirli şartların yerine getirilmesi ve suç türüne göre yasal uygunluk gerekir. İyi hâl göstermek, cezaevi disiplinine uymak ve yükümlülüklere sadık kalmak bu sürecin temel yapı taşlarıdır.

🔹 Sık Sorulan Sorular

🔸 Denetimli serbestlik süresince ceza silinir mi?
Hayır, ceza infaz edilir ancak cezaevi dışında infaz edilir.

🔸 Elektronik kelepçe zorunlu mudur?
Hayır, suç türüne ve kişinin durumuna göre uygulanır.

🔸 Hükümlü çalışabilir mi?
Evet, denetimli serbestlikte hükümlü çalışabilir ancak denetimli programın ihlal edilmemesi gerekir.