Giriş

Kadın çalışanların doğum sonrası iş hayatına dönüş sürecinde, hem kendi sağlıklarının korunması hem de bebeklerinin sağlıklı gelişimi için bazı özel hakları bulunmaktadır. Bunlardan en önemlisi ise süt izni hakkıdır. Bu hak, 4857 sayılı İş Kanunu ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda ayrıntılı olarak düzenlenmiş ve kadın çalışanların emzirme sürecinde koruyucu bir önlem olarak benimsenmiştir.

Süt izni, çalışan annelere doğum sonrası verilen günlük izin hakkıdır ve kamu kurumlarında ya da özel sektörde görev yapan kadın çalışanlar için farklı uygulamalara tabi olabilir. Bu yazımızda, süt izni hakkının kapsamı, hukuki dayanakları, kullanım şekilleri ve dilekçe örneği ile birlikte başvuru süreci detaylı biçimde açıklanacaktır.

1. Süt İzni Nedir?

Süt izni, doğum yapan kadın çalışana çocuğunu emzirebilmesi amacıyla tanınan günlük izin hakkıdır. Bu izin:

• Devlet memurlarında 657 sayılı Kanun’un 104. maddesi,

• Özel sektör çalışanlarında ise 4857 sayılı İş Kanunu’nun 74. maddesi ile düzenlenmiştir.

Her iki düzenleme de annenin doğum sonrası çalışmaya başlamasından itibaren belirli bir süre boyunca her gün belirli saatlerde işten muaf tutulmasını ve bu sürenin maaşlı izin olarak değerlendirilmesini öngörmektedir.

2. Süt İzni Hakkının Hukuki Dayanağı

A. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu – Madde 104/B

“Doğum yapan memura, doğumu izleyen ilk altı ayda günde üç saat, ikinci altı ayda ise günde bir buçuk saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını memur belirler.”

B. 4857 sayılı İş Kanunu – Madde 74

“Kadın işçiye bir yaşından küçük çocuğunu emzirmesi için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilir. Bu sürenin ne zaman ve kaça bölünerek kullanılacağını işçi belirler.”

C. Anayasa’nın 41. Maddesi

“Ailenin korunması ve çocuk hakları” kapsamında doğrudan destekleyici temel ilkedir.

3. Süt İzni Süresi ve Kullanım Şekli

Kamu görevlileri için toplam 1 yıl boyunca aşamalı bir sistem vardır. Özel sektör çalışanlarında ise 1 yaşına kadar her gün 1.5 saat süt izni söz konusudur.

4. Süt İzni Başvurusu Nasıl Yapılır?

Kadın çalışan, analık izni sona erdikten sonra yazılı bir dilekçe ile işverene veya kurum amirine başvurarak süt iznini kullanmak istediğini belirtmelidir.

Başvuruda:

• Doğum tarihi,

• Analık izninin bitiş tarihi,

• Günlük kaç saat süt izni kullanılacağı,

• Hangi saatler arasında kullanılacağı bilgileri yer almalıdır.

5. Süt İzni Dilekçesi Örneği (Kamu Kurumu için)

T.C.  
.........ÜNİVERSİTESİ  
(…………………………. Fakültesi Dekanlığına)

………… Dairesi Başkanlığında ………. olarak görev yapmaktayım.  
…/…/20… tarihinde doğum yaptım ve …/…/20… tarihinde ücretli analık iznimi tamamladım.  
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 104. maddesi uyarınca, ücretli analık iznimin bitiş tarihi olan …/…/20… tarihinden itibaren:

- İlk 6 ay boyunca **günde 3 saat**,
- Takip eden 6 ay boyunca **günde 1,5 saat**

süt izni hakkımı kullanmak istiyorum.  
Süt iznimi her gün saat …:… ile …:… arasında kullanacağımı beyan eder, gereğini arz ederim.

…/…/20…

Adı Soyadı  
İmza

Adres:  
Telefon:
 

6. Özel Sektör İçin Süt İzni Dilekçesi (4857 Sayılı Kanuna Göre)

T.C.  
[ŞİRKET/FİRMA ADI]  
İnsan Kaynakları Müdürlüğü’ne

…/…/20… tarihinde doğum yaptım.  
4857 sayılı İş Kanunu’nun 74. maddesi uyarınca, analık iznim sonrası işe başladığım tarihten itibaren çocuğum 1 yaşını dolduruncaya kadar her gün **1,5 saat süt izni** hakkımı kullanmak istiyorum.

Bu izni saat …:… ile …:… arasında kullanmak istediğimi bildirir, gereğini arz ederim.

…/…/20…

Adı Soyadı  
İmza  
T.C. Kimlik No:  
Adres:  
Telefon:
 

7. Süt İzni Kullanımında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

• Süt izni, yıllık izin, ücretsiz izin veya başka izinlerle birleştirilemez.

• Bu izinler çalışılmış gün olarak kabul edilir; maaş ve sosyal haklarda kayıp oluşturmaz.

• Süt izni kullanılmazsa zamanaşımına uğrayabilir.

• İşverenin süt izni talebini keyfî biçimde reddetmesi hukuka aykırıdır.

• Kamu çalışanları için, bu izin süresinin hangi saatlerde kullanılacağı memur tarafından belirlenir; amir izni aranmaz.

8. Sonuç

Süt izni, kadın çalışanların doğum sonrası hem çocuklarını sağlıklı bir şekilde emzirebilmeleri hem de çalışma hayatından kopmamaları için tanınmış anayasal düzeyde bir haktır. Bu hakkın yazılı dilekçe ile talep edilmesi, hem işverenin/kurumun kayıtlarında yer alması hem de hak ihlali durumunda delil olarak kullanılabilmesi açısından önemlidir.

Kadın çalışanlar, süt izniyle ilgili herhangi bir engelleme veya hak ihlaliyle karşılaştıklarında Tüketici Mahkemelerine, İş Mahkemelerine ya da Kamu Denetçiliği Kurumu'na başvurabilirler.